Coronavirüs Nedir? Coronavirüslerin Genetik Yapıları

Aslında coronavirüsler her yerdelerdi. Fakat tıp dünyasının dışında yer alan bizler coronavirüsleri, yeni tip coronavirüs olan Covid-19 ile tanımaya ve öğrenmeye başladık.

Coronavirüsler, soğuk algınlığının (rinovirüslerden sonra) ikinci önde gelen nedenidir ve son yıllara kadar, nadiren insanlarda soğuk algınlığından daha ciddi herhangi bir hastalığa neden olmuştur.

 

Coronavirüs , Soğuk algınlığı vakalarının %10-15’inden sorumludur.

Coronavirüsler, Soğuk algınlığı vakalarının %10-15’inden sorumludur.

 

 

Coronavirüslerin Sınıflandırılması: Coronavirüsler Nedir?

İlk coronavirüs 1937 ‘de izole edilmiştir. Bazıları insanlarda hastalığa neden olurken, diğerleri deve, kedi ve yarasalar da dahil olmak üzere diğer hayvanlar arasında dolaşır.

Keşfinden bu yana, ilgili coronavirüslerin sığır, domuz, at, hindi, kedi, köpek, sıçan ve fareleri enfekte ettiği de görülmüştür.

İlk insan coronavirüsü, 1960’larda soğuk algınlığı olan insanların burun boşluklarından kültürlenmiştir.

Coronavirüs ‘ün 4 ana kategorisi, Yunanca harfler olan; alfa, beta, delta ve gama olarak bilinir.

Sadece alfa ve beta coronavirüslerin insanları enfekte ettiği bilinmektedir. Bu virüsler havada yayılır ve dünya çapında soğuk algınlığının yaklaşık yüzde 10-15 ‘inden sorumludur.

Uzun süredir üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olduğu bilinen coronavirüslerin nispeten yakın zamana kadar pnömoniye (zatürre) neden olduğu hissedilmemiştir.

İnsanı enfekte edebilen 7 tür coronavirüs (HCoV’ler) tanımlanmıştır: HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63, HCoV-HKU1, SARS-CoV (ciddi akut solunum sendromuna neden olan), MERS-CoV (Orta Doğu solunum sendromu) ve SARS- CoV 2.

2019-nCoV (Covid-19) hariç tümü, özellikle çocuklarda üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan dünya çapında dağılıma sahip insan patojenleri olarak görünmektedir.

Hong Kong araştırmacıları HCoV-NL63 enfeksiyonlarının çoğunlukla yaz ve sonbahar aylarında meydana geldiğini bulmasına rağmen, HCoV enfeksiyonu influenzaya( daha basit bir ifade ile grip) benzer mevsimsel bir yol izler.

İnsanlarda solunum yolu hastalığına neden olan çok sayıda koronavirüs olmasa da, enfekte ettikleri kişiler için bazen ciddi sonuçları olabilir.

Coronavirüsler zoonotiktir, yani hayvanlar ve insanlar arasında bulaşabilirler, ancak çoğu sadece kendi hayvan konakçılarına ulaşır. Nadiren, hayvan coronavirüsleri insanlar arasında bulaşmak ve yayılmak için gelişebilir.

Şiddetli Akut Solunum Sendromu Coronavirüs (SARS-CoV) ve Orta Doğu Solunum Sendromu Coronavirüs (MERS-CoV) buna örnek olarak verilebilir.

SARS, 29 ülkede hastalanan 8.096 kişinin yaklaşık % 10’unu öldürdü. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre toplam 774 kişi öldü.

MERS, bulaştığı insanların% 30’undan fazlasının ölümüne neden oldu. SARS’ın aksine, MERS salgınları hala devam etmektedir.

2012 yılından bu yana, MERS 27 ülkede 2.494 teyit edilmiş vakaya neden olmuş ve 858 kişiyi öldürmüştür. SARS-CoV ve MERS-CoV genellikle yakın temasta olan insanlar arasında yayıldı ve bu da birçok sağlık çalışanlarının ölümüne neden oldu.

 

İlginizi Çekebilir: Coronavirüsler Zatürreye (Pnömoni) Nasıl Sebep Oluyor?

 

Coronavirüs

MERS, bulaştığı insanların% 30’undan fazlasının ölümüne neden oldu. SARS’ın aksine, MERS salgınları hala devam etmektedir.

 

Bu virüsler grip virüsüne benzer şekilde yayılır ve geçmişte MERS-CoV ve SARS-CoV salgınları karmaşık oldukları için kapsamlı halk sağlığı müdahaleleri gerektirir.

Bu salgınlara verilen hızlı halk sağlığı tepkileri, SARS-CoV genom dizisinin bilinen diğer tüm coronavirüslerden farklı olduğunu ve ilk olarak misk kedilerinden insanlara bulaştığını, ancak yarasaların aracı olduğu tespit edildi.

Bilim adamları ayrıca MERS-CoV ‘un tek hörgüçlü develerden insanlara yayıldığını çabucak buldu. Bu nedenle, koronavirüs genetiğini kısaca tartışmak önemlidir.

 

MERS-CoV  coronvirüsünün tek hörgüçlü develerden insanlara yayıldığı tespit edildi.

 

Coronavirüs Genetiği

Elektron mikroskobu altında bakıldığında haleler (koronas olarak da bilinir) gibi göründükleri için adlandırılan koronavirüsler, geniş bir RNA virüs ailesidir.

Coronavirüsler, RNA virüsleri içerisinde 30.000 bazla en uzun genoma sahip virüs grubudur. Tek bir RNA ipliğinden oluşur.

Koronavirüsler, herhangi bir pozitif zincirli RNA virüsünün bilinen en yüksek rekombinasyon sıklığına sahiptir ve bir konakçı birden fazla koronavirüs ile enfekte olduğunda farklı kaynaklardan genetik bilgiyi karışık bir şekilde birleştirir.

Başka bir deyişle, bu virüsler mutasyona uğrar ve yüksek oranda değişir, bu da hem teşhis tespiti hem de tedavi (ve aşı) rejimleri için tahribat yaratabilir.

 

Coronovirüs Genetik Yapısı

Coronovirüslerin Genetik Yapısı

 

Bir hücreyi istila eden virüs, o hücrenin bazı bileşenlerini kullanarak kendisini kopyalar, daha sonra da kopyaları diğer hücreleri enfekte eder.

Ancak RNA virüslerinin farklı bir özelliği vardır. Bu virüsler, RNA replikasyonu sürecinde, tipik olarak hücrelerin DNA kopyalarken kullandığı hata düzeltme mekanizmalarına sahip olmadıkları için replikasyon sırasında ortaya çıkan hataları düzeltemezler.

Replikasyon sırasında hata düzeltme yeteneğinden mahrum olan bu patojenlerin kopyaladıkları baz miktarı arttıkça hata yapma olasılıkları da artmaktadır. Dolayısıyla her hata beraberinde yeni bir mutasyonu getirmektedir.

Bu mutasyonların bazıları da virüse yeni hücre tiplerini, hatta yeni türleri enfekte etme yeteneği gibi yeni özellikler sağlayabilmektedir. Bazen bu mutasyon insandan insana bulaşma özelliğini yitirmesine de sebep olabilir. (Buna SARS örnek verilebilir.)

 

İlginizi Çekebilir: Genetik Biliminin Kurucusu Gregor Mendel Kimdir?

 

 

Kaynaklar:

  • https://en.wikipedia.org/wiki/Dromedary#/media/File:Camelus_dromedarius_on_Sinai.jpg
  • https://services.tubitak.gov.tr/edergi/user/yaziForm1.pdf?dergiKodu=4&cilt=53&sayi=628&sayfa=12&yaziid=43924
  • https://asm.org/Articles/2020/January/2019-Novel-Coronavirus-2019-nCoV-Update-Uncoating
  • https://www.worldometers.info/

 

Reply

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.