Nikola Tesla Kimdir? Tesla’nın İcatları Nelerdir?
Nikola Tesla. Yaşadığı çağın ötesinde bir dahi… Şu anda bu cümleleri okuyabiliyorsanız bunu Sırp asıllı Amerikalı mühendis, fizikçi bir mucit olan Nicola Tesla ‘nın fikirleri ve buluşları sayesinde olduğunu size söyleyebilirim. Nikola Tesla, bugün dünyada kullanılan en yaygın elektrik sistemi olan alternatif akımı (AC) bulan bilim insanıdır. Ayrıca hala radyo teknolojisinde kullanılan “Tesla bobini” ni icat etmiştir. Ona “Telsizin Babası” ‘da diyebiliriz.
Nikola Tesla’nın Hayatı, İcatları ve Sözleri
Nikola Tesla 10 Temmuz 1856 ‘da Hırvatistan’ın Smiljan kentinde dünyaya geldi.
Tesla, Dane, Angelina, Milka ve Marica kardeşleri de dahil olmak üzere beş çocuktan biriydi.
Nikola Tesla mucitlik genlerini yüksek ihtimal ile annesinden almıştı. Çünkü annesi Djuka Mandiç, ev işlerini kolaylaştırmak adına ev aletleri tasarlayan bir kadındı. Bir keresinde mekanik yumurta çırpıcısı bile tasarlamıştı.
Tesla, buluşlarına çok erken yaşta başlamıştı. Henüz 6 yaşındayken kendi su çarkını yapmıştı.
Fakat garipliklerle dolu, farklı bir çocuktu. Örneğin, yürürken adımlarını sayıyordu ve kimsenin saçına dokunamıyordu. Parlak cisimlere karşı çok büyük zaafı vardı. Ayrıca, her zaman yemeğinin kübik içeriğini hesaplıyor, bunu başaramazsa yemek yemeyi reddediyordu.
Tesla’nın babası Milutin Tesla, Sırp ortodoks rahip ve yazardı ve oğlunu rahipliğe katılmaya itti. Ancak Nikola’nın aklında bilim dallarına yönelmek yatıyordu.
Tesla zor bir çocukluk geçirmişti; ailesi onu hep ağabeyi ile karşılaştırıyordu. Ağabeyi 12 yaşındayken attan düşüp öldü. Ailesi atı korkuttuğu için Tesla’ yı sorumlu tutmuştu.
Ailesinin Tesla’ya davranışlarının onun psikolojisini etkilediği ve içine kapanık bir insan olmasının önünü açtığı düşülnülmektedir.
Nicola Tesla’nın Eğitim Hayatı
Tesla çocukken şiir yazmayı ve okumayı severdi. Müthiş bir hafızaya sahipti; gördüğü, duyduğu ve okuduğu hiçbir şeyi unutmuyordu, özellikle görsel hafızası müthişti. Bu sebepten not tutmayı sevmez, genelde aklında tutar ve uygulardı.
Nicola Tesla ilk olarak 1873’te Graz’da bulunan Politeknik Enstitüsünde daha sonrasında ise 1880’de Prag Üniversitesinde okudu.
İlk zamanlarda amacı fizik ve matematik alanlarında uzmanlaşmaktı ama daha sonra elektrik alanına oldukça fazla ilgi duymaya başladı.
Kariyerine 1881 yılında Budapeşte’deki bir telefon şirketinde elektrik mühendisi olarak başladı. Burada çalışırken endüksiyon motoru fikrini buldu ve tasarlamaya karar verdi.
28 yaşında Avrupa’dan Amerika’ya göç etti. Artık aklında çılgın fikirlerinden başka hiçbir şeyi olmayan mucit çalışmalarına Amerika Birleşik Devletleri ‘nde devam edecekti.
Nikola Tesla ve Thomas Edison
Nikola Tesla mı? Thomas Edison mu? Bilim dünyasının en çok konuşulan rekabetlerinden birisidir onların rekabeti.
Her ikisi de bilim dünyasına damga vurmuş ve ölümlerinin ardından bile bilim adına yaptıkları ile halen dünyayı değiştirmeye devam etmektedirler.
Tesla 1884’te New York’a geldi ve DC (Doğru Akım) merkezli elektrik işleri yapan ve işleri hızlı bir şekilde büyüyen ünlü mucit ve iş adamı Thomas Edison’a bir tanıtım mektubu verdi.
Thomas Edison’un Manhattan’daki merkezinde mühendis olarak işe alındı. Tesla, Edison’u çalışkanlığı ve ustalığından etkilemeyi başarmıştı.
Edison, Tesla’ya DC dinamolarını geliştireceği tasarım için 50.000 dolar ödeyebileceğini söylemişti. Aylarca süren deneylerden, testlerden sonra, Nikola Tesla bir çözüm sundu ve Edison’nun vaat ettiği parayı istedi ancak parayı alamadı.
Farklı kişilikleri ile çelişkili iş ve bilim anlayışından dolayı ikili yol ayrımındaydı: Edison, pazarlama ve finansal başarıya odaklanan bir güç figürü iken, Tesla ticari olarak temassız ve savunmasızdı.
Tesla 6 ay süren bu çalışma macerasından ayrılmaya karar verdi.
Edison ile rekabetleri ileri ki yıllarda ticari alanda daha da sert hale gelecekti.
Tesla, mükemmel bir konuşmacı ve iştahı yerinde biriydi. Onu ilk gördüğüm zamanı hatırlıyorum. Paris’in biraz dışındaki küçük bir yerde bazı deneyler yapıyorduk ve bir gün, uzun, sırık gibi genç bir adam geldi ve iş istedi.
Bu genç adama günde 20-24 saat çalışmasını gerektiren bir iş verdik ve kısa sürede bu işinden sıkılacağını düşünüyorduk. Ancak, beklediğimizin aksine deli gibi çalışıyordu. İşler biraz daha rahatladıktan sonra yanımda çalışan adamlardan biri ona: “Pekala Tesla, çok çalıştın, seni yanımda götüreceğim ve sana muhteşem bir akşam yemeği ısmarlayacağım” dedi ve Tesla’yı, iki ince biftek parçası arasında kalın bir biftek parçası daha kızarttıkları, Paris’in en pahalı kafesine götürdü. Tesla hiç zorlanmadan yemeğini bitirince adamım ona “Başka bir şey daha ister misin delikanlı? Ben ısmarlıyorum. ” diye sordu. O da “Eğer sorun olmasa, bayım bir biftek daha denemek isterim” diyerek cevap verdi.
Benim yanımdan ayrıldıktan sonra başka yerlere geçti ve birçok şey başardı. (Thomas Edison | New York News-Ağustos 1896)
Nikola Tesla’nın Bazı Buluşları
Nikola Tesla kariyeri boyunca, dinamolar ve endüksiyon motorlar da dahil olmak üzere, çoğu resmi olarak başka mucitler tarafından patentli olan bir dizi önemli buluş için fikirler keşfetti, tasarladı ve geliştirdi.
AC makinelerinin temelini oluşturan radar teknolojisi, röntgen teknolojisi, uzaktan kumanda ve döner manyetik alanın keşfedilmesinde de öncü olmuştur.
Ama Tesla daha çok AC (Alternatif Akım) ile elektrik alanında yaptığı katkılar ve Tesla Bobini ile bilinir.
AC Elektrik Sistemi
Tesla, 20.yüzyılın önde gelen güç sistemi haline gelecek olan ve günümüzde dünya çapında standart olan alternatif akım (AC) elektrik sistemini tasarladı.
1887 yılında Tesla, Tesla Electric Company için fon buldu ve o yılın sonunda AC bazlı icatları için patent almayı başardı.
Tesla’nın AC sistemi, Amerikalı mühendis ve iş insanı George Westinghouse ‘un dikkatini çekti. Westinghouse uzun mesafeyi kat etmeye güç sağlamak için bir çözüm arıyordu.
Tesla’nın icatlarının bunu başarmasına yardımcı olacağına ikna oldu ve 1888 yılında 60.000 dolarlık nakit ve Westinghouse Corporation’da hisse senedine karşılık patentlerini satın aldı.
Bu adamla ilgili ilk izlenimim, sadece kinetik hal alan muazzam enerji potansiyeliydi. Ancak, sığ bir gözlemci için bile latent güç ortadaydı. Her bir eklemi düzgün çalışan güçlü ve orantılı bir vücut ve hızlı ve enerjik adımlarıyla, sağlık ve gücün birleşiminin nadir örneklerinden birini sergiliyordu. Fabrikalarının tüten dumanlarını tıpkı ormandaki bir aslan gibi derin derin ve zevkle soluyordu. (Nikola Tesla’dan George Westinghouse ile ilgili olarak)
AC sistemine olan ilgi arttıkça, Tesla ve Westinghouse ‘u, doğru akım (DC) sistemini satmaya niyetli olan Thomas Edison ile doğrudan rekabet haline getirdi. AC elektrik sistemine olan ilgiyi baltalamak amacıyla Edison tarafından, basında karalama kampanyaları bile başlatılmıştı.
Hidroelektrik Santral
1895 yılında Tesla, Amerika Birleşik Devletleri ‘ndeki ilk AC hidroelektrik santralleri arasında yer alan Niagara Şelaleleri Hidroelektrik Santralini tasarladı.
Ertesi yıl, dünyanın her yerine çokça tanıtımı yapılan ve AC elektriğinin dünyanın güç sistemi olma yolunda ilerlemesine yardımcı olan Buffalo, New York şehrini güç sağlamak için kullanıldı.
Tesla Bobini
19. yüzyılın sonlarında Nicola Tesla, kablosuz teknolojilerin temelini oluşturan ve bugün hala radyo teknolojisinde kullanılan Tesla Bobini ‘nin patentini aldı.
Bir elektrik devresinin kalbi olan Tesla bobini, birçok radyo iletim anteninde kullanılan bir bobindir.(indüktör)
Tesla’nın kendisi bu bobini, dünyadaki ve atmosferindeki floresan, x-ışınları, radyo, kablosuz güç ve elektromanyetizmayı incelemek için kullandı.
Nikola Tesla’nın Ölümü
Tesla, son yirmi yılını New York bir otelde geçirdi. Enerji ve zihinsel sağlığı azalırken bile yeni icatlar üzerinde çalışıyordu.
Üç numaraya ve titiz yıkamaya olan takıntısı yaşlılığında daha da artmıştı.
Son yıllarını kentin güvercinlerini besleyerek geçirdi.
Nikola Tesla, New York’ta 33. kattaki 3327. numaralı otel odasında 7 Ocak 1943‘te otel çalışanı tarafında ölü bulundu.
ABD hükumetinin Alien Mülkiyet Dairesinin temsilcileri tarafından, 86 yaşındaki parlak ve üretken mucidin çalışmalarına ilişkin birçok belge ele geçirildi.
II. Dünya Savaşı’nın en sıcak günleriydi ve Nicola Tesla, devam eden savaşta paha biçilmez olduğunu kanıtlayabilecek “Ölüm Işını” olarak bilinen güçlü bir parçacık ışın silahı icat ettiğini iddia etmişti.
Tesla’nın teknolojisi, Amerika’nın düşmanları tarafından eline geçirilme riski üzerine ABD hükumeti, New York’taki Tesla’nın ölü olarak bulunduğu otel odasındaki tüm mülkleri ve belgeleri ele geçirdi.
Nikola Tesla‘nın otel odasındaki belgelerinde neler olduğu uzun bir süre gizli kalmış, komplo teorilerine çokça konu edilmişti. Bu gizlilik yıllarca sürdükten sonra, FBI nihayet 2016 yılında bilgi edinme yasası kapsamında Tesla ile ilgili 250 sayfalık bazı belgelerin gizliliğini kaldırdı.
2018 yılının Mart ayında 2 yeni gizlilik kararı daha kaldırılarak belgeler halka açıldı. Ancak bu belgelerin yayınlanmasıyla bile, birçok soru hala cevapsız kaldı ve Tesla ‘nın bazı dosyalarının hala eksik olduğu ortaya çıkmış oldu.
1952 yılında, bir ABD mahkemesi, Tesla’nın yeğeni Sava Kosanoviç‘i amcasının mülkünü hak ettiğine karar verdi ve kendisini mirasçı olarak ilan etti.
Daha sonra Tesla’nın belgeleri ve diğer materyalleri Sırbistan’ın Belgrad kentine gönderildi. Şu anda ise bu belgeler Nikola Tesla Müzesi‘nde bulunmaktadır.
Ancak Tesla’nın FBI tarafından el konulan belgelerinin yaklaşık 80 paket kadar olduğunu fakat bunun sadece 60’ının Belgrad’a gönderildiği bilinmektedir.
80 paketin 60 pakete sığdırılmış olması olası bir durumdur fakat FBI ‘ın halen belli belgeleri kendisinde saklıyor olması da muhtemeldir. Buradan çıkan sonuç; Tesla’nın belgeleri üzerin kurulan komplo teorilerinin hiç bitmeyecek olmasıdır.
Nikola Tesla’nın Sözleri
* Şimdi, size hayatımın ilerleyen dönemlerinde meyve verecek olan ilginç bir deneyimden bahsetmeliyim. Daha önce hiç gözlenmeyen, soğuk bir hava dalgası olmuştu. Karda yürüyen insanlar, arkalarında aydınlık izler bırakıyorlardı. Macak’ın sırtına vurduğumda, bir ışık plakası oluştu ve elim bir kıvılcım yağmuru üretti. Babam bunun elektrikten başka bir şey olmadığını, fırtına zamanında ağaçlarda gördüğümüzün aynısı olduğunu söyledi. Annem ise paniklemiş görünüyordu. Kediyle oynamayı bırak, dedi annem, yangın çıkartabilir. Ben ise soyut olarak düşünüyordum. Doğa bir kedi midir? Eğer öyleyse, kim geri vurur? Bu sadece Tanrı olabilir, sonucuna vardım.
Bu müthiş görüntünün çocukça hayal gücümdeki etkisini abartamam. Her gün kendime elektriğin ne olduğunu sordum ama hiçbir cevap bulamadım. O zamandan bu yana seksen sene geçti ve kendime hala aynı soruyu sorarım, cevabını ise veremem. (Nikola Tesla | 1936)
* Çoğunluk tarafından başarılamayacağına inanılan belli sonuçlara ulaşmanın bedeli seneler boyunca düşünmek oldu. Şimdi ise çeşitli hak iddia edenler var ve bunların sayıları, savaştan sonra Güney’deki albayların sayıları gibi hızla artıyor.
* Bazı günler vardı, bir sonraki öğünümün nereden geleceğini bilmediğim. Ama hiçbir zaman çalışmaktan korkmadım, hendek kazan birkaç adamın yanına gittim ve çalışmak istediğimi söyledim. Patronları üzerimdeki düzgün kıyafete ve tertemiz ellerime bakıp güldü ama “tamam o zaman ellerine tükür ve hendeğin içine gir” dedi. Herkesten daha çok çalıştım. Günün sonunda iki dolarım vardı. (Nikola Tesla | “Tesla Has Plan to Signal Mars” New York Sun – 12 Temmuz 1937)
* Sonsuz uzayda, akıl almaz bir hızla dönüp duruyoruz. Etrafımızdaki her şey dönüyor, her şey hareket ediyor, her yer enerji…Bu enerjiden direkt olarak yararlanabilmemizin yolları olmalı. O zaman, ortamdan elde edilen ışık ve bundan elde edilen güçle, hiçbir çaba sarf etmeden elde edilen enerjinin her formu kullanılacak ve insanlık devasa bir ilerleme kaydedecek. Bu muhteşem olasılıkları sadece düşünmek bile zihinlerimizi açıyor, umutlarımızı güçlendiriyor ve kalplerimizi üstün bir heyecanla dolduruyor. (Nikola Tesla’nın katılmış olduğu bir sunumdan)
* “Elektriğin” tam olarak ne olduğunu öğrendiğimiz gün, insan ırkının tarihi boyunca kaydedilen tüm önemli olaylardan daha büyük bir tarihi olay yaşanacaktır. İnsanın rahatı ve varoluşunun bu muhteşem gerece bağlı olduğu zamanlar gelecektir.
* Hayatım, ayrıcalıklı bir olayın anlatabileceği kadar olağanüstüydü. [Gençken] okuduğum Niagara Şelalesi ‘nden büyülenmiş ve gözümün önünde şelaleler tarafından çalıştırılan büyük bir çark canlandırmıştım. Amcama, Amerika’ya gideceğimi ve bu planımı gerçekleştireceğimi söyledim. Otuz sene sonra, fikirlerimin Niagara’da gerçekleştiğini gördüm ve zihnin akıl sır ermez gizi karşısında hayrete düştüm.
* Mars veya herhangi başka bir gezegen üzerinde yaşayan zeki varlıklar varsa, bence dikkatlerini çekebilecek bir şey yapabiliriz…Bu projeyi beş-altı yıldır düşünüyorum. ( Nicola Tesla | New York Sun – 25 Mart 1896 )
* İleride başvurmak ve bilimsel tahminlerimin tutarlılığını test etmek üzere kablosuz iletilen elektrikle çalışan uçan makinelerin ve gemilerin bundan on yıl sonra bir merak konusu olmaktan çıkacağını söylemekten çekinmiyorum. Eğer “insan fikrinin eylemsizliği” de denilen devrimsel fikirlere karşı çıkma olmasaydı on yerine beş yıl derdim. (Nikola Tesla | 16 Mayıs 1907)
* Çok dayanıklı ve uzun süre yaşayan insanların olduğu bir aileden geliyorum. Atalarımdan bazıları yüz yıldan fazla, hatta bir tanesi 129 yıl yaşamıştır. Rekoru devam ettirmeye kararlıyım. Üstelik doğa bana canlı bir hayal gücü verdi…
Kaynaklar:
- https://www.biography.com/inventor/nikola-tesla
- https://www.history.com/news/nikola-tesla-files-declassified-fbi
- https://www.history.com/topics/inventions/nikola-tesla
- https://www.businessinsider.com/nikola-tesla-inventor-biography-2017-7#nikola-tesla-was-born-on-july-10-1856-in-smiljan-in-the-austo-hungarian-empire-modern-day-croatia-1
- https://skeptics.stackexchange.com/questions/31254/did-edison-refuse-to-pay-tesla-saying-you-dont-understand-our-american-humor
- https://en.wikipedia.org/wiki/Nikola_Tesla
- Marc J.Seifer-Nikola Tesla Bir Dahinin Biyografisi Kitabı