Perseverance: NASA’nın Yeni Mars Keşif Aracı

Perseverance yani türkçe karşılığı azim. Yıllarca süren azimle çalışmanın sonuçlarının neler olabileceğini bize gösteren güzel bir örnek.

NASA, Perseverance Mars gezici-keşif aracını 31 Temmuz‘da başarılı bir şekilde fırlatmayı başardı.

Perseverance, Mars’ta antik yaşamın işaretlerini arayacak ve Dünya’ya olası dönüşü için kaya ve toprak örnekleri toplayacak.

Perseverance: NASA’nın Yeni Mars Keşif Aracı

Perseverance: Yeni Mars Keşif Aracı

Perseverance (Azim), NASA‘nın Dünya ve Mars’ın gezegenler arası seyahat için en az miktarda güç gerektirecek şekilde konumlandıkları zaman olan Temmuz veya Ağustos 2020’de Florida’dan fırlatılması planlanmaktadır. (31 Temmuz 2020’de başarılı bir şekilde fırlatılmıştır.)

İlk görev süresi en az bir Mars yılı veya 687 Dünya Günü olacak olan Perseverance, 18 Şubat 2021‘de Mars yüzeyine başarılı bir şekilde iniş yaptı. Barış Özcan’ın Perseverance Rover ‘ın inişine özel yapmış olduğu youtube yayınını buradan izleyebilirsiniz.

İlginizi Çekebilir: Temmuz Ayı-Mars Ayı! Çin, tamamen yerli ve ilk Mars görevini üstlenecek olan Tianwen-1 ‘i başarılı bir şekilde fırlattı.

Perseverance ‘in Boyutu ve Ağırlığı

Perseverance genel olarak bir araba boyutundadır dememiz sanırım yanlış olmaz. Mars Gezici Aracı yaklaşık 3 metre uzunluğunda (kol hariç), 2,7 metre genişliğinde ve 2,2 metre yüksekliğinde  ve 1.050 kilogram ağırlındadır.

Perseverance (Azim) Mars Gezici Aracı – 2020

Perseverance ‘in Atası Curiosity Rover

Eğer Perseverance gezgininin fotoğrafları ve tasarımları size tanıdık geliyorsa, robotik kâşif büyük ölçüde selefi Mars Bilim Laboratuvarı (MSL) Curiosity Rover‘ı temel almasından kaynaklıdır.

Perseverance yeni gezgininin yaklaşık % 85 ‘i bu “miras donanımına” dayanmaktadır. Daha önce başarılı olmuş bir aracı geliştirerek taklit etmek zamandan ve paradan tasarruf sağlarken riski de düşürmektedir.

Mars Bilim Laboratuvarı (MSL) Curiosity Rover

Perseverance: NASA’nın Yeni Mars Keşif Aracı

Curiosity gibi, Perseverance de dikdörtgen bir gövdeye, altı tekerleğe, bir kol ve ele, kameralara ve aletlere ve kaya örnekleme için bir matkaba sahiptir. Ancak yeni gezici, en son teknolojiye sahip enstrümanları ile birlikte farklı hedeflere de sahiptir.

X-ışını spektrometresi ve ultraviyole lazeri kullanan Perseverance, geçmişten gelen biyolojik işaretleri mikrobiyal ölçekte arayabilecektir.

Yere nüfuz eden bir radar, Mars yüzeyinin altına bakan, 10 metre derinliğe kadar kaya, su ve buz katmanlarını haritalayan ilk gezici araç olacaktır.

Mars Yüzeyine İniş Yeni Teknoloji İle Yapılacak

NASA, araziye bağlı navigasyon (terrain-relative navigation) adı verilen yeni bir iniş teknolojisi geliştiriyor.

Görev donanımı Mars yüzeyine yaklaştıkça, inişi gerçekleştiren aracı güvenli bir iniş alanına yönlendiren ve aşağı doğru düzeltmeler yapan etrafı önceden yüklenmiş arazi haritalarıyla karşılaştıran bir bilgisayar sistemine dayalı bir teknolojiye sahip.

Araziye Bağlı Navigasyon (terrain-relative navigation)

Mars Yüzeyine İniş Yeni Teknoloji İle Yapılacak

Uzay aracındaki kameralar, paraşütün açılışını ve Kızıl Gezegene ilk kez yavaşça süzülmesini yakalayarak son yolculuğunu kaydedecek. Bu bilgi Dünya’ya geri gönderilecek ve bu görüntüleri kaydetmedeki amaç sadece mükemmel görüntüler yakalamak değil, aynı zamanda gezegenin atmosferi hakkında bilimsel verileri de sağlamış olmak olacak.

NASA daha önceki araştırmalarına dayanarak eskiden su bulunduran ve mikrobiyolojik yaşamlara ev sahipliği yaptığı düşüncesi ile yeni gezici aracı, Columbia Hills, Jezero Crater ve Northeast Syrtis bölgelerinden birine indirmeyi planladı.

Neden Bu Bölgeler Seçildi?

• Columbia Hills (Daha önceki gezici robotların verilerinin analizi sonucunda, kraterin bir zamanlar sığ bir göle ev sahipliği yapmış olabileceğini düşündürmektedir.)
• Jezero Crater (NASA yetkilileri yaptığı açıklamada, 45 kilometre genişliğindeki Jezero Kraterinin mikrobik yaşamın gelişebileceği eski bir gölet olduğunu düşünmektedir. Nehir deltası yapısı, suyun en az iki kez sahadan doldurulup boşaltıldığını ve kimyasal olarak su ile değiştirilen mineralleri tanımladığını göstermektedir.
• Northeast Syrtis (Kuzeydoğu Syrtis’teki eski bir yanardağ, kaplıcalara ve eriyen buzlara yol açarak geçmiş mikrobik yaşam için ideal koşulları yaratabileceği düşünülmektedir. Syrtis Major yanardağlarının kenarı, 4 milyar yıllık ana kayayı ve Kızıl Gezegenin erken tarihi boyunca karşılaşma ile değiştirilen birçok minerali ortaya çıkarabilir.)

Kasım 2018’de NASA yeni keşif aracının nereye ineceği konusundaki kararını açıkladı: Perseverance, Jezero Kraterini keşfedecek.

Jezero Krateri – Mars

Geliştirilmiş Gözlem Yeteneği

Perseverance, ilk Mars gezgini ile karşılaştırıldığında yaklaşık beş kat daha fazla kameraya sahip olacak. Sojourner ‘ın (İrice bir oyuncak kamyon boyutunda olan Sojourner, Mars’a ilk gönderilen gezici araçtır.) sadece 5 kamerası vardı ve Spirit and Opportunity  ikiz gezginleri 10 kamera ile tasarlandı. Curiosity ise 17 kamera bulunuyordu.

Yeni gezici araç daha ileri teknolojiye sahip 23 kamera taşıyacak.

NASA’nın Mars 2020 Perseverance gezgini üzerinde taşınması planlanan bilimsel araçlar

Yeni gezici araç ayrıca Kızıl Gezegenin seslerini Dünya’ya geri aktaran bir mikrofon da taşıyacak. Bu mikrofon sayesinde Mars’tan ilk kez sesler duyabileceğiz.

Toprak ve Kaya Örneklerinin Toplanması Görevini de Yürütecek

Önceki gezici-keşif araçlarının aksine, Perseverance Dünya’ya gönderilmesi için kaya ve toprak numuneleri hazırlayacak.

Gezici, en az 20 kaya çekirdeğini muhtemelen 30 veya 40’tan fazla delmeye çalışacak buradan elde ettiği numuneleri, numune tüplerine yerleştirecek ve gelecekteki bir örnek alma görevinde dünyaya geri gönderilmesi için belirli yerlere bırakacak.

Böyle bir görev henüz daha planlanmadı, bu yüzden numunelerin Dünya’ya geri gelmesi için yıllarca beklemek zorunda kalınabilir. Buraya gelebilecekleri en erken yıl 2031 olarak ön görülüyor.

Neden İsmi Perseverance (Azim) Olarak Seçildi?

NASA, “Name the Rover” (Gezici Araca İsim Bul) yarışmasının galibi olarak Virginia’dan yedinci sınıf öğrencisi Alexander Mather‘i seçti.

Perseverance gezici uzay aracının isim babası: Alexander Mather

“Perseverance” (Azim) önerisine 28.000 isim arasından karar verildi.

Perseverance, 1997’de Sojourner’dan, 2004’te Mars’a inen Spirit and Opportunity gezici araçlarında, 2012’den beri Mars’ı keşfeden Curiosity’e kadar, okul çağındaki çocuklar tarafından adlandırılan uzun bir Kızıl Gezegen gezgini dizisinin en sonuncusudur.

Her durumda, ülke çapında düzenlenen bir yarışma sonrasında isimler seçilmiştir.

Ülke çapında bu tür yarışmaların düzenlenmesi ve çocukların erken yaşta uzaya ilgisini artırmada etkisi olduğunu düşünülürse, NASA ilerleyen yıllarda bu deneyimini sürdürmesi beklenebilir.

Mars’a insanları taşıyabilmek, orada yeni bir hayat oluşturmak misyonu adına, gelecekteki bilim insanları olacak çocukların ilgisini erken yaşta çekmek, onları erkenden bu üstün teknolojinin içinde söz sahibi yapmak şüphesiz ki geleceğe yapılan en büyük yatırımdır.

Kaynaklar:

• https://www.space.com/perseverance-mars-2020-rover.html
• https://mars.nasa.gov/mars2020/
• https://www.space.com/17963-mars-curiosity.html
• https://mars.nasa.gov/news/8622/virginia-middle-school-student-earns-honor-of-naming-nasas-next-mars-rover/