Bukalemunlar Nasıl Renk Değiştirir?

Gün batımında ki kızılı, içinde binlerce sır sakladığı izlenimi veren denizlerin derin mavisini, saflığın sembolü olmuş papatyanın sarısını, kuytu ormanların sayısız yeşilini… Tüm bu renkleri bir arada nerede görebilirim? Ya bir boya firmasının renk kartelasında ya da “bukalemunlar“da!

Bukalemunlar, kertenkele türleri arasında değişik şekilli kafaları, avına hızla yaklaşan çok uzun yapışkan dilleri, birbirinden bağımsız oynayıp, etrafı çok iyi gözetlemesini sağlayan pörtlek gözleri ve özellikle de renk değiştirmeleri ile dikkat çekicidir.

Bukalemunlar | Bukalemunlar Nasıl Renk Değiştirir?

Bukalemunların (Bahtabakan) bilinen 180 çeşidi vardır. Bu renkten renge giren sürüngenlerin yakaladığı bir böceği yerken suratlarındaki o muziplik, bir tehlikeden kurtulmak için harcadığı efordan sonra yorgunluktan uzun süre hareketsiz kalışları, bazı türlerinin yürürken dans edercesine ileri, geri ritmik hareket yapışı onları canlılar aleminde asıl renkli kılan özellikleridir bence. Sanki başka bir gezegenden gelmişler de aramızda kamufle(!) olmuş, dolaşıyorlar gibi değil mi sizce de. Çok farklılar!

Bukalemunlar Ne Yer? | Bukalemunlar Vücutlarından Daha Uzun Dilleri Sayesinde Avlarını Çok Uzak Mesafeden Hızlıca Yakalayabilirler. Avları Genel Olarak Protein Bakımından Zengin Böceklerdir.

Şimdi fazla uzaklaşmadan asıl konumuza gelelim.

Bukalemunlar nasıl renk değiştirirler? Bukalemunlar gerçekten renk değiştiriyorlar mı? Ya da şöyle soralım. Bukalemunlar bulundukları yere göre mi renk değiştiriyorlar?

Bukalemunlar

Bukalemunlar Nasıl Renk Değiştirirler?

Yıllardır bukalemunların gerçekten kamuflaj hayvanı olduklarını, bulundukları ortamlarda kendilerini gizlemek için renk değiştirdiklerini bilirdik.

Hatta bu özelliği sayesinde edebiyat, müzik ve sanatta çevrelerine göre kendilerini değiştiren karakterlere bukalemun bile denilirdi. İnsanlar her ortamda farklı davranan insanlara bukalemun lakabını takarlardı.

Fakat 2015 yılında, Cenevre Üniversitesi bilim insanlarının yaptığı araştırma aslında bukalemunların renk değiştirmesi ile ilgili tüm bildiklerimizin yanlış olduğunu gösterdi.

Bukalemunlar aslında renk değiştirmiyorlar!

Bukalemunlar Aslında Renk Değiştirmezler!

Bukalemunların pigmentlerle ilişkilendirilen renk değiştirme özelliğinin aslında yanlış olduğunun ortaya çıkması ile birlikte bukalemunların derilerinin asıl rengi olan yeşili içeren pigmentlerin bile olmadığı tespit edildi.

Pigment Hücreleri İçindeki Kristaller

Araştırma sonuçlarına göre bukalemunların bir pigment hücresinin içinde 130 nanometre boyutunda çok sayıda küçük kristallerin bulunduğu ve bu kristaller arasındaki boşluklar arttıkça ya da azaldıkça kendisine gelen ışınların farklı yansıtılmasını sağladığı tespit edilmiştir. Hatta bu pigment hücrelerinde kristal katmanın bir değil, iki tane olduğu görülmüştür.

Kristaller arasındaki boşlukları arttırarak, hangi rengin seçici olduğunu değiştirilebilir ve yansıtılır. Kristaller arasındaki boşluklar arttıkça daha uzun dalga boyları yansıtılabilir. Yani kristaller arasındaki boşluk arttıkça renk maviden yeşile, daha sonra sarıya sonrada turuncuya döner.

Dalga Boyuna Göre Renkler | Kristaller arasındaki boşluklar arttıkça daha uzun dalga boyları yansıtılabilir. Yani kristaller arasındaki boşluk arttıkça renk maviden yeşile, daha sonra sarıya sonrada turuncuya döner.

Daha derinde bulunan diğer katmandaki kristaller daha geniş aralıklı ve daha düzensizdirler. Bu durum kızılötesi ışınların yansıtılmasını ve bukalemunları güneşten gelen ışığı yansıtarak soğuk kalmasını sağlamakta olduğu düşünülmektedir.

Yani bilim insanları, derindeki bu kristalli hücrelerin soğukkanlı hayvanların beden ısılarını ayarlamaya işini üstlendiğini tahmin etmektedir. Bu sebepten bukalemunlar sıcak bölgelerde yaşayabilirler.

Bilim insanları, sakin yeşil bukalemun ve heyecanlı sarı bukalemunların deri örneklerini karşılaştırdıklarında; heyecanlı bukalemunun derisi içindeki kristal aralıklarının çok daha fazla olduğunu bulmuşlardır. Bir bukalemun sakin olduğunda yeşil renktedir ve doğal olarak yapraklı çevresinde gizlenmiş şekilde görünür. Fakat erkek bukalemunlar, bir dişi bukalemunun varlığında ya da rakip bir erkek gördüklerinde heyecanlanırlar ve renk değiştirirler. Sarı, turuncu ve kırmızı geçişli bir renge sahip olurlar.

Daha önceki bildiklerimize göre yeşil yapraklar arasında rakibi ile karşılaşan bir bukalemun sizce kamuflajı tercih etmesi gerekmez miydi?

Sonuç olarak bukalemunun rengi aynı kalıyor fakat bize yansıyan renkler değişiyor diyebiliriz.

Sakin yeşil bukalemun ve heyecanlı renk değiştirmiş bukalemunların derilerindeki kristallerin dizilişi

Dünyaya Her Açıdan Farklı Bakmalı

Kainatta onu daha iyi anlamamızı sağlayacak milyonlarca gizem mevcut. Bukalemunların nasıl renk değiştirdiklerini anlamak onlardan sadece biri.

Araştırmaya öğrenmeye hevesliyseniz dünya size sınırsız bir fırsat sunuyor, sayısız gizem sizin tarafınızdan keşfedilmeyi bekliyor. Bu gizemlere olan merakınızı körüklemek için powerzeka.com ailesi olarak bilim ve teknoloji alanında konular araştırıp yazmaya devam ediyoruz.

Bizi takip ederek, sosyal medyada paylaşımlarda bulunarak, fikirlerinizi yorum bölümünde bizimle paylaşarak katkıda bulunabilirsiniz.

Kaynaklar:

• https://www.scientificamerican.com/article/how-do-chameleons-change-color/
• https://www.optics4kids.org/what-is-optics/reflection/how-do-chameleon-s-change-color
• https://www.livescience.com/51061-chameleon.html
• https://www.livescience.com/50096-chameleons-color-change.html
• https://www.sciencefocus.com/nature/how-do-chameleons-change-colour/
• Veritasium-How Do Chameleons Change Color?